Noetic Logos

1- Klasik Yönetim

5 dakika okuma süresi

İşletme

  • Toplum ihtiyaçlarını karşılayacak fayda sağlamak için mal ya da hizmet üreten veya pazarlayan örgütler.

Üretim Faktörleri

Doğal Kaynak

Doğada bulunan ve insan tarafından işlenerek kullanılabilir hâle getirilen her şey.

Sermaye

Üretim sürecinde kullanılan mal ve hizmetlerle finansal kaynaklar.

Önemli!

Sermaye, üretim kapasitesini artırmak ve verimliliği yükseltmek için kullanılır.

Bilgi
  • Üretim süreçlerinin iyileştirilmesi, yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, pazarlama stratejilerinin oluşturulması gibi alanlarda bilgiye ihtiyaç duyulur.
  • Bilgi, rekabet avantajı sağlamak için kritik öneme sahiptir.
Girişimci

Üretim faktörlerini bir araya getiren, risk alan ve kâr elde etmek amacıyla üretim faaliyetlerini organize eden kişi.

Emek

İnsanların üretim sürecinde harcadığı fiziksel ve zihinsel çaba.

Teknoloji
  • Üretim süreçlerinde kullanılan makine, ekipman ve yöntemlerin tamamı.
  • Teknoloji, üretim verimliliğini artırır, maliyetleri düşürür ve yeni ürünlerin geliştirilmesini sağlar.

Yönetim

  • Üretim faktörlerini etkin ve verimli bir şekilde bir araya getirerek amaçlara ulaşma süreci.

Klasik Yönetim

Klasik yönetim, örgütlerin verimliliğini ve etkililiğini artırmak için geliştirilmiş bir dizi ilke, yöntem ve tekniktir.

  • İnsan = makine yaklaşımı vardır.
  • Esas olan verimliliği artırmaktır.
  • Maddi/fiziksel motivatörler vardır.
  • Savunucuları tarafından (bkz. Taylor ve Fayol) Mutlak doğru olarak kabul edilir. Bkz: Evrensellik
  • Kapalı sistemler anlayışı vardır.
    • Sorunlar dört duvar arasında çözülmeye çalışır. İnsanın ruhanî tarafı görmezden gelinir.

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı

  • Bilimsel yönetim yaklaşımı, işletmelerde verimliliği artırmak için iş süreçlerini sistematik ve bilimsel yöntemlerle analiz etmeyi ve optimize etmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır.
  • Öncüsü Frederick W. Taylor’dur.
    • İnsan kaynaklarının kurulmasında öncüdür.
  • Bilimsel yönetim, özellikle üretim süreçlerinin standartlaştırılması ve verimliliğin artırılması konularında etkili olmuştur.
  • Bilimsel yönetim anlayışında işe alımlarda profesyonel yaklaşım vardır.

Bilimsel Yönetim Yaklaşımının Özellikleri

İş Süreçlerinin Bilimsel Analizi ve Standartlaştırma
  • İşlerin nasıl yapıldığı gözlemlenmeli ve analiz edilerek en verimli çalışma yöntemleri belirlenmelidir.
  • Verimli çalışma yöntemleri belirlendikten sonra standartlaştırılmalı ve işçinin verimliliği artırılmalıdır.
Zaman ve Hareket Etüdleri
  • Taylor, iş süreçlerini analiz etmek için zaman ve hareket etüdlerini kullanmıştır. Bu etüdler, işçilerin her bir hareketi için gereken zamanı ve en verimli hareket sırasını belirlemeyi amaçlamıştır.
İşçi Eğitimi
  • İşçilere yeni ve daha verimli iş yöntemlerini kullanabilmeleri için kapsamlı eğitimler verilir.
Teşvikli Ücret Sistemi (Parça Başı Ücret Sistemi)
  • İşçiler, ürettikleri çıktıya göre ücretlendirilir. Diğer bir deyişle verimliliklerine göre.
Fonksiyonel Ustabaşılık ve İş Bölümleri
  • Fonksiyonel Ustabaşılık Sistemi, iş verimliliğini artırmak için her iş aşamasında uzmanlaşmış ustabaşıların görev aldığı bir yönetim modelidir. Her işçi, farkı alanlarda uzmanlaşmış birkaç ustabaşıdan talimat alır. Böylelikle iş bölümleri küçük parçalara ayrılarak uzmanlaşma sağlanır.

Yönetim Süreci Yaklaşımı

  • Yönetim süreci yaklaşımı, yönetimi bir süreç olarak ele alan ve bu sürecin belirli fonksiyonlardan oluştuğunu savunan bir yaklaşımdır.
  • Henri Fayol tarafından ortaya atılmıştır.
  • Fayol’u Taylor’dan ayıran en büyük nokta, Taylor’un “fonksiyonel ustabaşılık” sistemine karşı çıkmasıdır.Fayol, bu sistemin kumanda birliği ilkesine aykırı olduğunu savunmuştur.
    • Kumanda birliği ilkesine göre, her astın sadece bir üste bağlı olması gerekir. Birden fazla ustabaşıya bağlılık kafa karışıklığına ve verimsizliğe yol açar.

İşletmenin Fonksiyonları

1- Teknik Fonksiyonlar

  • Üretim, imalat ve teknik süreçlerle ilgili faaliyetler.

2- Ticari Fonksiyonlar

  • Satın alma, satış ve pazarlama faaliyetleri.

3- Finansal Fonksiyonlar

  • Finansal kaynakların yönetimi ve yatırımlar gibi faaliyetler.

4- Muhasebe Fonksiyonlar

  • İşletmenin finansal kayıtlarının tutulması, analiz edilmesi ve raporlanması.

5- Güvenlik Fonksiyonları

  • İşletmenin varlıklarını ve çalışanlarını korumayı amaçlayan faaliyetler.

6- Yönetim Fonksiyonları

  • Diğer tüm fonksiyonları planlayan, örgütleyen, kumanda eden, koordine eden ve kontrol eden genel bir fonksiyondur.

Önemli

  • Fayol, yönetim fonksiyonlarını diğerlerinden ayırarak işletmenin başarısı için kritik öneme sahip olduğunu vurgulamıştır.

Yönetim Fonksiyonları

  • Fayol’a göre yönetimin beş ana fonksiyonu vardır.
1. Planlama
  • Hedeflerin belirlenmesi ve gerekli adımların planlanması.
2. Organize Etme
  • Bir hedef doğrultusunda işletmenin kaynaklarını etkili ve verimli bir şekilde kullanarak işleri düzenlemek.
3. Kumanda Etme
  • Çalışanları yönlendirme, motive etme ve onlara işlerini nasıl yapacakları hususunda talimat verme.
4. Koordine Etme
  • Farklı departmanlar ve faaliyetler arasında uyum ve işbirliği sağlama.
5. Kontrol
  • Planların uygulanmasını izleme, performansı değerlendirme ve gerekli düzenlemeleri yapma.

Yönetim Yaklaşımının Özellikleri

1- Evrensellik
  • Fayol, yönetim prensiplerinin her türlü organizasyonda uygulanabileceğine inanıyordu.
2- Kumanda Birliği
  • Her çalışanın yalnızca bir üstten emir alması gerektiğini savunan bir yönetim ilkesidir.
3- Hiyerarşik Yapı
  • Organizasyonlarda net bir yetki ve sorumluluk zinciri olmalıdır.
4- İş Bölümü
  • Fayol’a göre iş konusunda uzmanlık kazanmak ve daha başarılı çalışanlar elde edebilmek için organizasyondaki insan kaynağının işlere uygun şekilde dağıtılması gerekir.
5- Yetki Devri
  • Bir üst düzey yöneticinin görevle ilgili bazı yetkilerini astlarına devretmesi.
6- Yetki-Sorumluluk Denkliği
  • Yetkiyi devralan yönetici, görevi yapmakla sorumludur. Yetki ile birlikte sorumluluğu da kendi üstüne alır.

Bürokrasi Yaklaşımı

  • M. Weber tarafından ortaya atılmıştır.
  • Kaynağını tanımlardan, yönetmeliklerden ve yasalardan alır.
  • Her pozisyon için net görev tanımları ve sorumluluklar bulunmaktadır.
  • Kararlar ve prosedürler şahsa göre değişmez, gayri-şahsidir ve objektif kurallara göre şekillenir.
  • Gayri-şahsilik, kuralların hiçbir şahsa göre değişmemesidir. Tüm kararlar yönetmeliğe/yasaya/kurallara göre alındığından, hiçbir şahıs kuralların üstünde değildir!

Önemli!!!

Derste Bürokrasi Yaklaşımındaki gayri-şahsilik üzerinde çok fazla duruldu. Bir sonraki haftalarda da bu kavram sürekli kullanıldı. Bürokrasi yaklaşımındaki gayri-şahsiliğin ne olduğuna önem verilmeli.

Weber’a Göre Güç

  • Weber, gücü, “Bir sosyal ilişki içinde, bir aktörün hangi temele dayanırsa dayansın, direnmeyle karşılaşsa bile istediğini yapabilme konumunda olma ihtimali” olarak tanımlar.

Güç Çeşitleri

Karizmatik Güç
  • Liderin özel nitelikleri ve karizması nedeniyle ona duyulan bağlılığa dayanır. Bu güç, liderin karizmasına inanan kişiler tarafından kabul edilir.
Dogmatik Güç
  • Geleneksel kurallardan beslenen, yeniliğe kapalı, toplumun alışkanlıklarına dayalı katı bir otoritedir.
Bürokratik Güç

Bürokrasi Yaklaşımının Özellikleri

Hiyerarşik Yapılanma ve Komuta Zinciri

  • Bürokrasi yaklaşımı, merkeziyetçi bir yapıdadır.

Kurallar ve Yönetmelikler

  • Bütün yönetim sistemi kurallar üzerinden tanımlanPinnedmıştır. Kimin ne yapacağı, nasıl davranacağı gibi bilgiler detaylı olarak kurallarda/yönetmeliklerde mevcuttur.

ÖNEMLİ!

Bürokrasi yaklaşımında çok sıkı kurallar zinciri vardır.

Kişisel İlişkilerden Kaçınma

  • Yöneticilerin çalışanlarla kişisel ilişkiye girmemesi gerekir. Arkadaşlık kurulabilir, ancak iş ilişkisi ve arkadaşlığın ayrılması gerekir.
  • Bu bağlamda, yöneticilerin çalışanlara eşit davranması, yükseltme ve kıdem artışı gibi konularda ayrım yapmaması gerekir.

Resmî Olarak Yazılmış Raporlar

  • Atılan her adım daha önceden şekli belirlenmiş raporlarla kayıt altına alınır.

Grafik Görünümü