- Sağlanan fonların firma değerini maksimize edecek şekilde varlıklara yatırılma sürecidir. Amaç atıl varlıklar’ın en az seviyede olmasını -hatta hiç olmamasını sağlamaktır.
3.4.1. Duran Varlık Yatırımları (Uzun Vadeli Yatırımlar)
Malî Duran Varlıklar (Finansal Yatırımlar)
- Bir firmanın başka bir firmanın yönetimine katılmak veya temettü elde etmek amacıyla edindiği hisse senetleri gibi uzun vadeli varlıklardır.
- Bağlı Menkul Kıymet: Başka bir şirkette sahip olunan pay oranının %0 ile %10 arasında olmasıdır. Yönetimde fazla söz hakkı yoktur, amaç genellikle gelir elde etmektir.
- İştirak: Pay oranının %10 ile %50 arasında olmasıdır. Yönetimde kısmî söz hakkı vardır.
- Bağlı Ortaklık: Pay oranının %50’den fazla (%51 ve üzeri) olmasıdır. Bu durumda ana şirket, bağlı ortaklığın yönetiminde çoğunluk hissesi sayesinde kontrol ve karar yetkisine sahip olur.
- Firma yatırım yaptığı bu iştirak ve bağlı ortaklıkların yıl sonunda dağıttığı kârdan, payı oranında temettü geliri elde eder. Bu gelir firmanın ana faaliyet dışı gelirlerinden biridir.
3.4.2. Dönen Varlıkların Yönetimi (Kısa Vadeli Varlıklar)
- Firmanın günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan ve bir yıl içinde nakde dönüşmesi beklenen varlıkların yönetimi.
A. Nakit ve Nakit Benzerleri Yönetimi (Anlık Likidite)
- Kasa (Fizikî Para): Firmanın kasasında bulunan madeni ve kâğıt para. Genellikle küçük ve acil günlük harcamalar için kullanılır.
- Banka (Mevduat): Firmanın banka hesaplarında tutulan, daha büyük ve güvenli ödemeler için kullanılan paradır. Para transferleri bu hesap üzerinden yapılır.
- Havale: Aynı bankanın şubeleri veya hesapları arasında yapılan para transferi.
- Elektronik Fon Transferi (EFT): Farklı bankalar arasındaki para transferi.
- Virman: Kişinin veya kurumun aynı bankadaki kendi hesapları arasında yaptığı para aktarımı.
-
- Firmanın mal veya hizmet satıp bedelini hemen değil de belirli bir vade sonunda almayı kabul ettiği durumlardır. Bu alacaklar &senetli veya senetsiz olabilir&.
B. Ticarî Alacakların Yönetimi (Vadeli Likidite)
- Firmanın mal veya hizmet satıp bedelini hemen değil de belirli bir vade sonunda almayı kabul ettiği durumlardır. Bu alacaklar kıymetri evrak denilen belgelerle güvence altına alınır.
Senetsiz Alacaklar (Açık Hesap / Veresiye)
- Satıcının alıcıya sadece fatura keserek, aradaki güvene dayanarak mal veya hizmet satması. Borç fatura üzerinde belirtilen vadede ödenir.
Senetli Alacaklar (Kıymetli Evraklar ve İşlemler)
-
Alacağın hukukî güvencesi yüksek olan çek, senet, poliçe gibi devredilebilir belgelerde güvence altına alınmasıdır.
-
Senet (Bono): Borçlunun (düzenleyenin) alacaklıya (lehtara) belirli bir tarihte, belirli bir meblağı kayıtsız şartsız ödeme taahhüdünü içeren belge. İki taraf arasında düzenlenir.
-
Çek: Bir banka hesabından ödeme yapılması için düzenlenmiş bir ödeme emri. Kredi aracı değil, ödeme aracıdır. Üzerindeki tarihte ödenmesi esastır.
-
Poliçe: Üç taraflı bir ilişkidir; düzenleyen (keşideci), borçlusuna (muhatap), alacaklısına (lehtar) ödeme yapması için emir verir.
İşlem ve Devir
- Ciro: Kıymetli evrakların mülkiyetinin arka yüzünün imzalanarak başkasına devredilmesi işlemi.
- “Ciro” kelimesinin ticarî hayatta iki farklı anlamı vardır:
- Burada bahsedilen hukukî işlem olan devir (endorsement).
- Bir şirketin toplam satış hasılatı (revenue/turnover). “Bu ay 1 milyon TL ciro yaptık” denildiğinde kastedilen ikinci anlamdır.
- “Ciro” kelimesinin ticarî hayatta iki farklı anlamı vardır:
Güvenlik ve Taraflar
- Çek ve Banka İlişkisi: Çekte ödemeyi yapma borcu altında olan taraf (muhatap) her zaman bir bankadır. Bu durum alacaklı için senede göre daha büyük bir güvence sağlamaktadır. Banka, hesapta para varsa ödemeyi yapmakla yükümlüdür.
- Keşideci (Drawer / Issuer): Çeki düzenleyen, imzalayan, bankaya “şu kadar parayı öde” talimatı veren kişi.
- Lehtar (Payee / Beneficiary): Çek, senet veya poliçe bedelini tahsil etme hakkına sahip olan alacaklı kişi veya kurum. Çekte ismi yazılı olan kişi.
- Hamil (Holder): Çeki elinde bulunduran ve bankara ibraz eden kişi. Çeki lehtardan da devralmış olabilir.
- Muhatap: Ödemeyi yapmakla görevlendirilen kurum (banka).