- Firmanın günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan ve bir yıl içinde nakde dönüşmesi beklenen varlıkların yönetimi.
A. Nakit ve Nakit Benzerleri Yönetimi (Anlık Likidite)
- Kasa (Fizikî Para): Firmanın kasasında bulunan madeni ve kâğıt para. Genellikle küçük ve acil günlük harcamalar için kullanılır.
- Banka (Mevduat): Firmanın banka hesaplarında tutulan, daha büyük ve güvenli ödemeler için kullanılan paradır. Para transferleri bu hesap üzerinden yapılır.
- Havale: Aynı bankanın şubeleri veya hesapları arasında yapılan para transferi.
- Elektronik Fon Transferi (EFT): Farklı bankalar arasındaki para transferi.
- Virman: Kişinin veya kurumun aynı bankadaki kendi hesapları arasında yaptığı para aktarımı.
-
- Firmanın mal veya hizmet satıp bedelini hemen değil de belirli bir vade sonunda almayı kabul ettiği durumlardır. Bu alacaklar &senetli veya senetsiz olabilir&.
B. Ticarî Alacakların Yönetimi (Vadeli Likidite)
- Firmanın mal veya hizmet satıp bedelini hemen değil de belirli bir vade sonunda almayı kabul ettiği durumlardır. Bu alacaklar kıymetri evrak denilen belgelerle güvence altına alınır.
Senetsiz Alacaklar (Açık Hesap / Veresiye)
- Satıcının alıcıya sadece fatura keserek, aradaki güvene dayanarak mal veya hizmet satması. Borç fatura üzerinde belirtilen vadede ödenir.
Senetli Alacaklar (Kıymetli Evraklar ve İşlemler)
-
Alacağın hukukî güvencesi yüksek olan çek, senet, poliçe gibi devredilebilir belgelerde güvence altına alınmasıdır.
-
Senet (Bono): Borçlunun (düzenleyenin) alacaklıya (lehtara) belirli bir tarihte, belirli bir meblağı kayıtsız şartsız ödeme taahhüdünü içeren belge. İki taraf arasında düzenlenir.
-
Çek: Bir banka hesabından ödeme yapılması için düzenlenmiş bir ödeme emri. Kredi aracı değil, ödeme aracıdır. Üzerindeki tarihte ödenmesi esastır.
-
Poliçe: Üç taraflı bir ilişkidir; düzenleyen (keşideci), borçlusuna (muhatap), alacaklısına (lehtar) ödeme yapması için emir verir.
İşlem ve Devir
- Ciro: Kıymetli evrakların mülkiyetinin arka yüzünün imzalanarak başkasına devredilmesi işlemi.
- “Ciro” kelimesinin ticarî hayatta iki farklı anlamı vardır:
- Burada bahsedilen hukukî işlem olan devir (endorsement).
- Bir şirketin toplam satış hasılatı (revenue/turnover). “Bu ay 1 milyon TL ciro yaptık” denildiğinde kastedilen ikinci anlamdır.
- “Ciro” kelimesinin ticarî hayatta iki farklı anlamı vardır:
Güvenlik ve Taraflar
- Çek ve Banka İlişkisi: Çekte ödemeyi yapma borcu altında olan taraf (muhatap) her zaman bir bankadır. Bu durum alacaklı için senede göre daha büyük bir güvence sağlamaktadır. Banka, hesapta para varsa ödemeyi yapmakla yükümlüdür.
- Keşideci (Drawer / Issuer): Çeki düzenleyen, imzalayan, bankaya “şu kadar parayı öde” talimatı veren kişi.
- Lehtar (Payee / Beneficiary): Çek, senet veya poliçe bedelini tahsil etme hakkına sahip olan alacaklı kişi veya kurum. Çekte ismi yazılı olan kişi.
- Hamil (Holder): Çeki elinde bulunduran ve bankara ibraz eden kişi. Çeki lehtardan da devralmış olabilir.
- Muhatap: Ödemeyi yapmakla görevlendirilen kurum (banka).