Borçlandırma ve Alacaklandırma
-
Borçlandırma ve alacaklandırma terimleri muhasebede finansal nitelikli olaylar nedeniyle belirli bir finansal tablo unsurundaki değişikliği açıklayan “artış” veya “azalış” kelimeleri yerine kullanılır.
-
Her işlem borçlandırma / alacaklandırma şeklinde açıklanabilir
-
Her işlemde borçlandırılan tutar = alacaklandırılan tutardır.
-
İşlemler tek taraflı değil, çift taraflı ilerler. Bir işlemde hem borç tarafına o işlemin karşılığı yazılır hem de alacak tarafına.
-
Varlıklardaki artışlar ilgili hesabın borç tarafına kaydedilir.
-
Varlıklardaki azalışlar ilgili hesabın alacak tarafına kaydedilir.
-
Kaynaklarlardaki artışlar ilgili hesabın alacak tarafına kaydedilir.
-
Kaynaklardaki azalışlar ilgili hesabın borç tarafına kaydedilir.
-
Gelir gerçekleştikçe ilgili gelir hesabı alacaklandırılır.
-
Gider/zarar gerçekleştikçe ilgili gider/zarar hesabı borçlandırılır.
Hesapların Sınıflandırılması
Bilanço Hesapları
Varlık Hesapları Aktif Hesaplar
Borç Hesapları Pasif Hesaplar
Öz Kaynak Hesapları Pasif Hesaplar
Gelir Tablosu Hesapları
Gelir Hesapları
Gider Hesapları
- Muhasebe bir dengedir (bkz. Bilanço Eşitliği (Muhasebenin Temel Denkliği)) ve her zaman iki tarafı vardır: sol taraf (borç) ve sağ taraf (alacak).
| Hesap Türü (Account Type) | Artış Kaydı (Increase Record) | Azalış Kaydı (Decrease Record) |
|---|---|---|
| Varlıklar (Assets) | Borç (Debit) kısmına yazılır. | Alacak (Credit) kısmına yazılır. |
| Kaynaklar (Liabilities & Equity) | Alacak (Credit) | Borç (Debit) |
| Gelir (Income) | Alacak (Credit) | Borç (Debit) |
| Gider/Zarar (Expenses/Loss) | Borç (Debit) | Alacak (Credit) |
Hesap Kodları
| İlk Hane | Grup Adı | Bilanço/Gelir Tablosu | Örnek Hesap Kodu |
|---|---|---|---|
| 1 | Dönen Varlıklar | Bilanço (Aktif) | 100 Kasa |
| 2 | Duran Varlıklar | Bilanço (Aktif) | 250 Binalar |
| 3 | Kısa Vadeli Yabancı Kaynak | Bilanço (Pasif) | 320 Satıcılar |
| 4 | Uzun Vadeli Yabancı Kaynak | Bilanço (Pasif) | 420 Banka Kredisi |
| 5 | Öz Kaynaklar | Bilanço (Pasif) | 500 Sermaye |
| 6 | Gelir Tablosu Hesapları | Gelir Tablosu | 600 Satış Geliri |
| 7 | Maliyet Hesapları | Maliyet Tablosu | 710 Direkt Malzeme |
| 9 | Nazım Hesaplar | - | 900 Alınan Teminatlar |
- Hesap kodunun ilk 2 hanesi hesap grubunu temsil etmektedir.
- 10: İlk hane 1 (Dönen Varlık) + ikinci hane 0 (Hazır Değerler) anlamına gelir. Örneğin:
- 100 Kasa.
- 101 Alınan Çekler.
- 12: İlk hane 1 (Dönen Varlık) + ikinci hane 2 (Ticari Alacaklar) anlamına gelir. Örneğin:
- 120 Alacak Senetleri.
- 121 Alacaklar.
- 10: İlk hane 1 (Dönen Varlık) + ikinci hane 0 (Hazır Değerler) anlamına gelir. Örneğin:
- Basit Madde (Basit Kayıt): Muhasebede sadece iki hesabın (borç ve alacak) etkilendiği işlemdir. Bir hesabın borçlanıp diğer hesabın alacaklandırılmasıdır.