kısmî bağımlılık

• Bir tablonun birincil anahtarı birden fazla sütundan (bileşik anahtar) oluşuyorsa, herhangi bir “anahtar olmayan sütun”un bu anahtarın sadece bir parçasına bağlı olması durumuna kısmi bağımlılık denir.
• Yani anahtar tam olarak birden çok sütundan oluşurken, bazı sütunlar sadece o anahtarın alt kümesindeki bir veya birkaç parçaya bağlı kalıyor, tam anahtara değil.

Senaryo 1: Anahtar Tek Parçaysa (Bileşik Değilse)

🔑 Ogrenci_No (PK)	Ad	Soyad

• Bu tablonun anahtarı sadece Ogrenci_No. Tek bir sütun bu.
• Şimdi 2NF kuralını uygulamaya çalışalım: “Anahtar olmayan sütunlar, anahtarın bir kısmına değil, tamamına bağlı olmalıdır.”
• Ad sütunu, anahtarın bir “kısmına” bağlı olabilir mi? Hayır. Çünkü anahtarın ‘kısmı’ diye bir şey yok, anahtar zaten tek bir bütün.
• Bu yüzden Ad ve Soyad mecburen anahtarın tamamına (Ogrenci_No) bağlıdır.
• Sonuç: Bir tablonun birincil anahtarı tek bir sütundan oluşuyorsa, o tablo 1NF’yi geçtiği anda otomatik olarak 2NF’yi de geçmiş sayılır. 2NF ihlali aramak anlamsızdır.

---

Senaryo 2: Anahtar Çok Parçalıysa (Bileşik Anahtarsa)

sütunlara ayrılır. Bu işlem sonucunda ortaya çıkan tablo şudur:

Ogrenci_No	Ad	Soyad	Ders_Kod	Egt_Ad	Egt_Soyad
101	Salih	Girgin	VIBECODE101	Wojak	Developer
101	Salih	Girgin	MOBDEV101	Fatih Kadir	Akın
102	Arif	Çıkkın	TWITTER101	Prompt	Mühendisi
103	Onur	Özcan	CHATGPT101	Sam	Altman
103	Onur	Özcan	VIBECODE101	Wojak	Developer

• Bu tablonun anahtarı nedir? Ogrenci_No tek başına yeterli değil (çünkü 101 ve 103 iki kere var). Ders_Kod tek başına yeterli değil (çünkü VIBECODE101 iki kere var). Bir satırı benzersiz yapan şey (Ogrenci_No, Ders_Kod) ikilisidir. İşte bu bileşik anahtardır.
• Şimdi anahtarımızın iki parçası var: Ogrenci_No parçası ve Ders_Kod parçası.
• Artık o kritik soruyu sorabiliriz: “Diğer sütunlar anahtarın tamamına mı bağlı, yoksa sadece bir parçasına mı?”
• Ad ve Soyad sütunlarını inceleyelim: ‘Salih Girgin’ bilgisi, anahtarın tamamına, yani “101 numaralı öğrencinin VIBECODE101 dersini almasına” mı bağlı? Hayır. ‘Salih Girgin’ bilgisi, anahtarın sadece Ogrenci_No parçasına bağlı. Hangi dersi alırsa alsın adı soyadı aynı kalır.
• İşte bu duruma kısmî bağımlılık denir. Anahtarın sadece bir kısmına bağlı olma durumu. Bu da 2NF’nin ihlalidir.

---

ÖZETLE NEDEN ZORUNLU:

• 2NF’nin varlık sebebi olan “kısmî bağımlılık” sorunu ancak ve ancak birincil anahtarın “kısımları” (yani parçaları) olduğunda ortaya çıkabilir.
• Anahtar tek bir sütundan oluşuyorsa, parçası da yoktur, dolayısıyla 2NF sorunu da olamaz. Bu yüzden bileşik anahtar kavramını anlamak 2NF’nin neden gerektiğini anlamak için bir ön koşuldur, yani zorunludur.