Ağ

Bkz. marjinal maliyet, dijital ürün

• Azalan verimler kanunu bilgi ve teknolojiye dayalı ağ (ölçek) ekonomilerinde geçerli olmaz. Örneğin: Turkcell’e katılan her yeni abonenin marjinal maliyeti sıfıra yakınken marjinal getirisi oldukça fazladır.

Ağ Tabanlı Stratejiler

• İnternet ve IT sayesinde işletmelerin ağlar üzerinden haberleşmeleri stratejik avantaj sağlayan bir fırsat niteliğindedir.
• Ağ ekonomileri ile sanal şirketler ve işletme ekosistemi ağ tabanlı stratejileri oluşturmaktadır.

a) Ağ Ekonomileri

• Modern iktisadın temeli olan “Azalan Verimler Yasası”na göre;
  • Üretimde kullanılan kaynaklardan birindeki artış, üretime giderek daha az oranda katkı sağlar ve bir noktadan sonra fayda sunmamaya ve hatta üretimde azalmaya sebebiyet verebilir.
  • Bir üretim sürecinde, diğer her şey sabitken, tek bir girdinin (örneğin emek, sermaye veya ham madde) miktarını artırdığımızda, başlangıçta üretimde belirgin artışlar görebiliriz ancak bu artışlar giderek yavaşlar. Eklenen her yeni birim girdi, bir öncekinden daha az ek katkı sağlar. Nihayetinde öyle bir noktaya gelinir ki, girdiyi artırmaya devam etmek ya hiçbir fayda sağlamaz ya da daha kötüsü, toplam üretimi düşürmeye başlar (örneğin, tarlaya gereğinden fazla işçi yığmak gibi).

Yani,

Marjinal fayda, yani her ek birimin sağladığı katkı, zamanla azalır ancak bir süre pozitif kalır.
Toplam fayda, marjinal faydanın sıfır olduğu noktaya kadar artmaya devam eder.
Marjinal fayda negatife düştüğünde ise toplam fayda da azalmaya başlar.

b) Sanal İşletme Stratejileri

Özetle: Az masrafla, başkalarının gücünü kullanarak hızlı ve esnek iş yapma modeli.

• Sanal işletme, fiziksel sınırlara bağlı kalmadan, başka şirketlerle işbirliği içinde ürün veya hizmet üreten ve dağıtan esnek bir iş modelidir.
• Kendi sermayesi ya da altyapısı olmasa bile, başka işletmelerin kaynaklarını kullanarak var olur.
• Bu model, özellikle düşük maliyetle tedarik sağlamak ya da hızlı talep karşılamak gerektiğinde avantajlıdır.
• Tıpkı Amazon gibi: fiziksel mağazası yok ama dünyanın dört bir yanına ulaşır.

Öz

Sahip olmadan kullanmak, bağlı olmadan üretmek — sanal işletmenin özü budur.

c) İşletme Ekosistemi

• İşletme Ekosistemi, farklı sektörlerden firmaların —satıcılar, tedarikçiler, dağıtıcılar, teknoloji sağlayıcıları— bir ağ yapısı içinde birlikte çalıştığı, dinamik ve karşılıklı bağımlılığa dayalı bir iş dünyası modelidir.
• Geleneksel Porter modeli, net çizilmiş sektör sınırlarını ve sabit aktörleri varsayarken, işletme ekosistemi bu sınırların eridiği, işbirliklerinin sektörler arası aktığı bir yapıyı esas alır.

Önemlidir

Artık firmalar yalnızca kendi sektöründe değil; kendine değer katan her bağlantıyla anlam kazanan bir varlık hâline gelir.

```col-md
flexGrow=1
===
##### **[[Temel işletmeler]]**
- Platformları geliştiren ve ekosistemi yönlendiren güçlerdir (örneğin Microsoft).
    
```
```col-md
flexGrow=1
===
##### **[[Niş İşletmeler]]**
- Temel işletmelerdeki platformlara dayanarak özel hizmetler sunan daha küçük ama kritik aktörlerdir.
```

Not

Her bireysel firma, bilgi sistemlerini iyi kullanarak, büyük bir yapının vazgeçilmez parçası —kârlı bir niş— hâline gelebilir.