Ünite 4: Lineer Cebir (Matrisler ve Determinantlar) | 07.11.2025
Bir Kare Matrisin Tersi
A×A−1=I
Örnek 1:
A=2132⟹A−1=?
Çözüm Adımları:
[2132]×[acbd]=[1001]→2a+3c=12b+3d=0→a +2c=0b +2d=1→(2a+3c)−(2a+4c)=1⟹−c=1→c=−1→(2b+3d)−(2b+4d)=−2⟹−d=−2→d=2→a+2(−1)=0⟹a=2→b+2(2)=1⟹b=−3→A−1=[ 2−1−3 2 ]
Örnek 2:
−123−4⟹A−1=?
Çözüm Adımları:
[−123−4]×[acbd]=[1001]→−a+3c=1−b+3d=0→2a−4c=02b−4d=1→c=1,a=2→2d=1⟹d=21→−b+3(21)=0⟹b=23
A−1=212321
Determinantlar
- n∈N+ için, n. mertebeden bütün kare matrislerden reel sayılara tanımlı ∣A∣ ise, bu tür ifade edilen fonksiyonlara determinant fonksiyonu denir.
Bir Kare Matrisin Determinantının Alınması (Saruss Kuralı)
Örnek 3:
A=1153−1211−1−2⟹∣A∣=?
Çözüm Adımları:
1153115−121−121−1−21−1⟹ ∣A∣=(−44+5+3)−(6−11+10)∣A∣=−36−5=−41
Örnek 4:
A=4320605−1−3⟹∣A∣=?
Çözüm Adımları:
43243060065−1−35−1⟹∣A∣=(−72+0+0)−(60+0+0)=−132
Doğrusal Denklem Sistemlerinin Determinantlar Yardımıyla Çözümü (Cramer Yöntemi)
Örnek 5: Aşağıdaki denklemin çözüm kümesini Cramer yöntemiyle bulunuz.
3x + y = 11x + y = 5
Çözüm Adımları:
Δ=3111=3−1=2Δx=11511=6 →x=ΔΔx=26=3Δy=31115=4 →y=ΔΔy=2
C¸.K={(3,2)}
Örnek 6: Aşağıdaki denklem sisteminin çözüm kümesini Cramer yöntemiyle bulunuz.
2x−y+z=11x+2y−z=5 −x+y−2z=3
Çözüm Adımları:
Δ=21−1−1211−1−2 21−121−1 → (−8+1−1)−(−2−2+2) =−8+2=−6
Δx=115 3 −12 1 1−1−2 115 −12 1−1 → (−44+5+3)−(6−11+10)=−36−5=−41x=ΔΔx=6−41
Δy=21−111531−1−2 211151−1 → (−20+11+3)−(−5−6−22)=(−6)−(−33)=27y=ΔΔy=−627=−29
Δz=21−1−1211153 21−12115 → (12+5+11)−(−22+10−3)=28−(−15)=43z=ΔΔz=−643=−643
C¸.K={(641,−29,−643)}