Olayı Muhasebeleştirmenin Adımları
- Hangi hesaplar etkileniyor? – İşlem hangi muhasebe hesaplarını ilgilendiriyor? Örneğin, nakit girişi mi oldu, borç mu alındı, gelir mi elde edildi?
- Hesaplar hangi yönde etkileniyor? – Bu hesaplar artıyor mu, azalıyor mu? Örneğin, kasaya para giriyorsa nakit hesabı artar, borç ödeniyorsa banka hesabı azalır.
- Hesap borçlandırılacak mı, alacaklandırılacak mı? – Muhasebede çift taraflı kayıt sistemi vardır. Bir hesap borçlandırılıyorsa (debit), diğer hesap alacaklandırılır (credit). Örneğin, kasaya 1000 TL giriyorsa “Kasa” hesabı borçlanır, bu para bir satıştan geldiyse “Satış Gelirleri” hesabı alacaklandırılır.
100 KASA (Nakit Para Hesabı)
- Kasa hesabında işletmenin nakit hareketleri izlenir. hem Türk Lirası hareketleri, hem de yabancı paraların Türk Lirası karşılığı izlenir.
- Ulusal ve yabancı para cinsinden yapılan her türlü tahsilatlar bu hesaba borç; ödemeler ise alacak kaydedilir.
- Artış (giriş): Borç tarafı.
- Azalış (çıkış): Alacak tarafı.
101 ALINAN ÇEKLER (Müşteriden Alınan Çekler)
- Belirli bir meblağın belirtilen kişiye veya hamiline ödenmesi için bankaya verilen bir emri içeren kıymetli evraktır.
- Artış (çek alımı): Borç tarafı.
- Azalış (çek tahsili/ciro): Alacak tarafı.
Yardımcı Hesaplar (Alt Hesaplar):
- 101.01 Portföydeki Çekler: İşletmenin kasasında/elinde bulunan çekler.
- 101.02 Tahsildeki Çekler: Tahsil edilmesi için bankaya gönderilen çekler.
- 101.03 Teminattaki Çekler: Bir borca karşılık teminat olarak verilen çekler.
- 101.04 Karşılıksız Çekler: Bankada yeterli bakiye olmadığı için ödenmeyen çekler.
102 BANKALAR
- İşletmenin bankalara veya özel finans kurumlarına yatırdığı ve istediği zaman çekebileceği yerli/yabancı paraların izlendiği hesaptır.
- Banka hesabındaki artışlar borç, azalışlar alacak kaydedilir.
- Havale: Aynı bankanın farklı müşterileri arasındaki para transferi.
- EFT (Elektronik Fon Transferi): Farklı bankalar arasındaki para transferi.
- Virman: Aynı müşterinin aynı bankadaki kendi hesapları arasındaki para transferi.
3,4,5
- 320 SATICILAR: Veresiye mal alım borçları.
- Artış (borçlanma): Alacak tarafı.
- Azalış (ödeme): Borç tarafı.
- 321 BORÇ SENETLERİ: Senetli borçlar.
- Artış (senet verme): Alacak tarafı.
- Azalış (ödeme): Borç tarafı.
110 HİSSE SENETLERİ
-
Anonim şirketlerin sermaye payını gösteren kıymetli evraklardır.
-
Alış bedeli ile kaydedilirler.
-
Satışta kâr olursa 645 Menkul Kıymet Satış Kârları hesabına alacak yazılır.
-
Satışta zarar olursa 655 Menkul Kıymet Satış Zararları hesabına borç yazılır.
-
Ortaklık payını temsil eder. Şirkete ortaklık hakkı verir.
-
Tahvil: Borçlanmayı temsil eder. Borç verme senedidir. Alan kişi alacaklı olur, şirkete ortak olmaz.
121 ALACAK SENETLERİ
- İşletmenin normal ticari faaliyetlerinden (mal/hizmet satışı) kaynaklanan, senede bağlanmış alacaklarını takip eder.
DİĞER ALACAKLAR
-
İşletmenin ana faaliyet konusu dışındaki işlemlerden doğan alacakları kapsar
-
İştirak: Bir işletmenin, başka bir işletmenin sermayesinin veya oy hakkının %10 ile %50 (dâhil) arasındaki bir kısmına sahip olmasıdır.
-
Bağlı Ortaklık: Bir işletmenin, başka bir işletmenin sermayesinin veya oy hakkının %50’sinden fazlasına sahip olmasıdır.
-
Mal satışı - Vadeli/Veresiye:
- 120 ALICILAR: Vadeli veya veresiye satışlarda müşteriden olan alacaklar için kullanılır.
- Alacak doğduğunda (satış yapıldığında): 120 Alıcılar hesabı Borçlandırılır.
Stoklar
-
Stoklar, üretimde kullanılacak ilk madde ve malzemeler, henüz bitmemiş yarı mamuller, üretimi tamamlanmış mamuller, alıp satılan ticari mallar ve diğer yan ürün, artık gibi varlıkları kapsar. Kısacası, satmak, üretmek veya tüketmek için elde tutulan her şey stoktur.
150 İLK MADDE VE MALZEME
- Üretim için alınan ham maddeler
151 YARI MAMULLER-ÜRETİM
- Üretimi devam eden mallar
152 MAMULLER
- Üretimi bitmiş, satılmaya hazır mallar
153 TİCARİ MALLAR
- Üretmeden, alıp satmak için tutulan mallar - Bu önemli
157 DİĞER STOKLAR
- Yukarıdakilere girmeyen diğer stoklar
158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)
- Stokların değeri düşünce ayrılan karşılık
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
- (Mal almak için tedarikçiye peşin ödenen para - Bu da önemli