-
HALKÇILIK:
-
Bireyler arasında hak ayrılığının olmaması, halkın yararına çalışılmasıdır.
-
Sınıf üstünlüğüne ve ayrıcalıklarına karşıdır; kanun önünde herkesin eşit olmasını savunur.
-
Cumhuriyetçilik ilkesiyle yakından bağlantılıdır.
-
-
DEVLETÇİLİK:
-
Özellikle ekonomik alanda, özel sektörün yetersiz kaldığı veya milli çıkarların gerektirdiği durumlarda devletin ekonomiye müdahale etmesidir.
-
Atatürk dönemi uygulaması: “Karma ekonomi” (hem devlet hem özel sektör).
-
1929 Dünya Ekonomik Bunalımı ve Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun yetersiz kalması üzerine doğrudan müdahaleye geçilmiştir.
-
En önemli uygulaması: Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1934).
-
-
İNKILÂPÇILIK:
-
Türk toplumunun sürekli olarak çağdaşlaşma yolunda ilerlemesi, köhnemiş kurumların yerine modern olanların getirilmesidir.
-
Dinamik bir ilkedir; sürekli değişimi ve gelişimi ifade eder.
-
Amacı: Devlet yapısını, hukuk sistemini, eğitim ve kültür hayatını aklın, bilimin ve zamanın gereklerine uygun hale getirmek.
-
BÜTÜNLEYİCİ İLKELER (Temel İlkeleri Destekleyen ve Tamamlayan Unsurlar):
-
A. MİLLİ EGEMENLİK:
-
Karar verme yetkisinin millete ait olması, milli iradenin üstünlüğü.
-
Cumhuriyetçilik ilkesini bütünler.
-
Örnek: Amasya Genelgesi (“Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır”), TBMM’nin açılması.
-
-
B. TAM BAĞIMSIZLIK:
-
Bir ülkenin siyasi, hukuki, ekonomik vb. her alanda kendi çıkarlarını gözeterek özgürce karar alabilmesi.
-
Atatürkçülüğün temel amacıdır.
-
Örnek: “Ya istiklal ya ölüm” parolası, Sivas Kongresi’nde manda ve himayenin reddi.
-
-
C. ÇAĞDAŞLAŞMA (MUASIR MEDENİYET):
-
Türk milletinin hedefi: Medeni bir sosyal toplum olmak, Batı uygarlığının bilim, ahlak ve dünya görüşünü benimsemek.
-
Uygulama şekli: Dış müdahale olmaksızın “Batıya rağmen Batılılaşmak.”
-
-
D. AKIL VE BİLİM (AKILCILIK):
-
Çağdaşlaşma hedeflerine ulaşmada temel yol göstericinin akıl ve bilim olması.
-
“Akıl ve mantığın çözümleyemeyeceği mesele yoktur.” (Atatürk)
-
Özgür düşüncenin bilimsel gelişme için şart olduğu vurgulanır.
-
-
E. YURTTA BARIŞ, DÜNYADA BARIŞ:
-
Hem ülke içinde hem de uluslararası alanda barış ve güvenliği hedeflemek.
-
Anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesine önem vermek.
-
Örnek: Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne ve Birleşmiş Milletler’e katılması.
-